Hełm żelazny typu szturmak, XVIII w. (nr inw. MP/AH/177)

Szturmaki nierzadko posiadały zintegrowaną z dzwonem osłonę szyi, karku, a nawet obojczyka. Stanowiła ona świetne zabezpieczenie przed różnymi rodzajami obrażeń. Nie chodzi tu tylko o bezpośrednie uderzenia kopią czy szablą, ale także o ochronię przed skręceniem karku w przypadku upadku z konia. Dzięki temu, że niektóre egzemplarze opierały się płytowym obojczykiem o ramiona do pewnego stopnia zabezpieczały one też kark przed złamaniem w wyniku potężnych ciosów zadawanych od góry przez konnicę . Energia takich uderzeń nie musiała uszkadzać hełmu, wystarczyło, że przekładała się na kark, który nie wytrzymywał przeciążenia. Było to zjawisko występujące na dużą skalę jeszcze podczas I wojny światowej.

Wykończenie szturmaków bywało niesamowicie różnorodne. Od tak prostych hełmów jak powyższe egzemplarze po fantastyczne formy przypominające głowy legendarnych stworzeń (np. smoki). Powierzchnia hełmu mogła być pokryta grawerami, inkrustowana, złocona a także kanelowana (blacha dzwonu była formowana w regularne wypukłości, co znacznie zwiększało wytrzymałość hełmu). Wiele egzemplarzy miało nawiercone drobne otwory na wysokości uszu. Pozwalało to na mniejsze ograniczenie słuchu podczas walki.

Opracowanie: Michał Smoliński

Železná přilba, 18. století (nr inw. MP/AH/177)

Nezřídka mívaly tyto přilby k zvonu (vlastnímu korpusu přilby) připojeny kryty chránící šíji, krk a dokonce i klíční kosti. Přilba poskytovala skvělou ochranu před nejrůznějšími druhy zranění. Nejednalo se zde jenom o bezprostřední ohrožení kopím anebo šavlí, šlo také o ochranu před poraněním krku při pádu z koně. Díky tomu, že některé druhy mívaly i plechový límec, udržovaly krk v bezpečí před silnými a svrchu vedenými údery, jež sice nemusely notně poškodit přímo přilbu, stačilo pouze, že se jejich energie přenesla do oblasti krku. Tento typ železné přilby se ve velkém měřítku používal ještě během 1. světové války.

Podoby těchto přileb byly neuvěřitelně rozmanité. Od jednoduchých forem, jako v případě tohoto exempláře, až po výstřední tvary připomínající hlavy legendárních zvířat (např. draků). Povrch přilby mohl být zdoben rytinami, zlacením a jinými technikami. Plech zvonu se vyráběl (tvaroval) do pravidelných polokulatých tvarů, což výrazně zvyšovalo pevnost přilby. Mnoho exemplářů mělo navrtané malé otvory ve výšce uší.

Zpracování: Michał Smoliński
Překlad: Jakub Mamula

Powrót

Projekt "Bogactwo kulturowe zabytków architektury Zlatych Hor i Prudnika / Kulturní bohatství památek Zlatých Hor a Prudniku" jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz ze środków budżetu państwa. Przekraczamy granice"